Spirit of Japan

Awe

„Mein Kampf” w formie komiksu hitem wydawniczym w Japonii

Na oryginalny pomysł wpadło przed rokiem tokijskie wydawnictwo „East
Press” zdecydowało się ono wydać „Mein Kampf” autorstwa Adolfa Hitlera
(po japońsku: „Toso Waga”) w wersji rysunkowej. Edycja ta stanowi
część serii komiksów, których głównym celem, w zamierzeniu autorów,
jest szeroko pojęta popularyzacja historii. Krok ten był, jak się dzisiaj
okazuje… istnym strzałem w dziesiątkę.

Producentem „Mein Kampf” w wersji manga jest Kosuke Maruo, twórca
m.in. scenariusza. Jak sam zaznaczył, głównym celem nowej edycji
programowego manifestu Adolfa Hitlera jest ukazanie wodza III Rzeszy,
a ściślej jego mentalności, na tle jego kontrowersyjnych poglądów. Dzięki
temu czytelnik może zapoznać się z psychiką człowieka odpowiedzialnego
za ogromną liczbę zbrodni, w tym Holocaust. Maruo dodał, że dzięki
nowemu projektowi japońskiego wydawnictwa, czytelnicy zyskali szansę
spojrzenia na Hitlera jako pogrążonego w zgubnej ideologii człowieka,
niekoniecznie zaś „potwora”.

Sukces wydawniczy...

W pierwszych sześciu miesiącach sprzedaż komiksowej wersji „Mein
Kampf” sięgnęła 45 tys. egzemplarzy, co znacznie przekroczyło skromne
oczekiwania wydawcy. Tym samym nietypowa reedycja zostawiła w tyle
inne propozycje z historycznej serii.

Japoński projekt szybko wzbudził zainteresowanie mediów na całym
świecie. Pochlebne komentarze na jego temat publikowały między innymi
BBC czy CNN. Zagraniczni dziennikarze niemal jednogłośnie stwierdzili,
że wydanie „Mein Kampf” w formie komiksu jest tyleż ciekawą co trudną
w realizacji, ale też zupełnie nowatorską próbą ujęcia historii zbrodniarza.

Nieco mniej przychylne na temat wprowadzenia do powszechnego obiegu
treści książki nawołującej m.in. do nienawiści na tle rasowym, okazały się
głosy opinii publicznej w Japonii. W tym też kontekście pojawiły się np.
zarzuty o sprzyjanie środowiskom neonazistowskim.

…i związane z nim kontrowersje

Mimo osiągniętego sukcesu japoński wydawca komiksu „Mein Kampf”
natrafił także na słowa krytyki, a nawet zarzuty złamania prawa.
Realizacja wspomnianego projektu wzbudziła niezadowolenie w
Niemczech, gdzie, jak wiadomo, propagowanie treści nazistowskich jest
prawnie zabronione.

Prawa autorskie do „Mein Kampf” znajdują się w posiadaniu Bawarskiego
Ministerstwa Finansów, które, kierując się m.in. zapisami prawnymi w
konwencji o ochronie dzieł literackich i artystycznych, wystosowało wobec
strony japońskiej oficjalny protest. Jednakże japoński wydawca
poinformował, że komiksowa wersja „Mein Kampf” jest w istocie oparta
na przekładzie książki Hitlera wydanym w Kraju Kwitnącej Wiśni już w
1973 roku. Tym samym uciął wszelkie spekulacje na temat legalności
wydanego komiksu, tym bardziej, że przepisy prawne pozwalają na
reedycję wcześniejszych tekstów po upływie co najmniej dziesięciu lat od
pierwszej publikacji.

Strona niemiecka nadal jednak przekonuje, że komiks nie jest
odpowiednim środkiem przekazu do zapoznawania młodzieży ze
zbrodniczą ideologią Hitlera. Pewnym przełomem w tej dyskusji z
pewnością będzie rok 2015 roku, kiedy to wszelkie prawa autorskie dla
oryginału „Mein Kampf” wygasną.

Kontrowersje natury prawno-moralnej torpeduje jednakże, wcale nie
małe, grono niemieckich historyków. Profesor Clemens Vollnhals z
Instytutu Badań nad Totalitaryzmami im. Hannah Arendt na
Uniwersytecie Technicznym w Dreźnie argumentuje, że zakazy dotyczące
sprzedaży jakiejkolwiek książki nie powinny być tolerowane w
demokratycznym społeczeństwie. Ponadto dodaje: „Zakaz
rozpowszechniania „Mein Kampf” mógł być usprawiedliwiony, tylko i
wyłącznie, we wczesnych latach po wojnie ze względu na świeżość
ogromu zbrodni jakie wiążą się z jej autorem […]. Nie jest to książka o
jakichś szczególnych czy wręcz magicznych cechach, mało tego, jej
merytoryczna wartość jest tak niska, że można jej nadać miano nie
wyróżniającej się, źle napisanej publikacji. Jej atutem jest jednakże
niewątpliwie fakt, iż treści w niej zawarte są doskonałym
odzwierciedleniem światopoglądu Hitlera”.

Wydaję się, że książka führera, obojętnie, w jakiej formie graficznej,
nadal wzbudzać będzie wiele kontrowersji. Nawiązując do nich warto
wspomnieć, że w 2004 roku podobne wątpliwości wzbudziła japońska
premiera filmu „Max” (polski tytuł: „Przyjaciel Hitlera”) opowiadającego o
zbrodniarzu jako o, wcale nie pozbawionym talentu, artyście.

[link widoczny dla zalogowanych]