Spirit of Japan

Nymphea

Piotr Bernardyn, dziennikarz urodzony w Gdańsku mieszka w Tokio, współpracuje m.in. z Tygodnikiem Powszechnym.

- Jak mieszka przeciętna japońska rodzina i jak wygląda zwykły dom?

- Nieruchomości, w których mieszkają Japończycy można podzielić na trzy grupy: domy jednorodzinne, bloki mieszkalne i tzw. "apaato" (od ang. apartment). Domy jednorodzinne są prawie zawsze wolnostojące, bo Japończycy nie znają tzw. szeregowców. Bloki to po japońsku tzw. "manshion" (z francuskiego maison-dom). Zwykle mają one do około 10 pięter, choć ostatnio modne stały się wyższe np. w Tokio 50-piętrowe. Wśród tych nowszych, także w ostatnim czasie, jest rosnący segment luksusowych bloków, w najlepszych lokalizacjach (standardem zbliżonych np. gdyńskich 'Sea Towers'). Nowe bloki są zwykle wykańczane w Japonii pod klucz łącznie z kuchnią i łazienką.
Najtańszymi mieszkaniami są tzw."apaato", które przypominają często baraki. Mają one maksymalnie dwa piętra i budowane są z drewna. Mieszkają w nich ludzie o niższych dochodach: studenci, ale też np. młode małżeństwa, składające pieniądze na zakup mieszkania lub domu.
Generalnie można powiedzieć, że japońskie budownictwo mieszkaniowe (choć nie tylko), ma dużo lżejszą konstrukcję od budynków europejskich. Mieszkania i domy pięcio-dziesięcioletnie uważane są już za stare. Z tego powodu zakup mieszkania w Japonii rzadko jest traktowany jako forma inwestycji, czy pomnażania kapitału.

- Jak w Japonii wygląda przeciętne M3?

- W Japonii używa się symboliki angielskiej. Najmniejsza jednostka to tzw. 1R (one room) czyli mieszkanie jednopokoojowe, z wyodrębnionym miejscem na kuchenkę o powierzchni od 12 metrów kwadratowych. Następnie jest "1K" czyli pokój i tzw. ślepe - pomieszczenie kuchenne o powierzchni 3-4 metrów kwadratowych. Kolejne to "1DK" - kuchnia (około 10m kw. ) i pokój. Dalej jest 1LDK czyli duża kuchnia (od 11 do 25 metrów) i pokój. Potem są: 2LDK (kuchnio-pokój, plus 2 sypialnie), 3LDK itd. W starszym budownictwie w zasadzie nie ma korytarzy i przedpokojów, pokoje są zwykle dzielone przesuwaną ścianą, kiedyś wypełnioną papierem, później zaś szklaną.
Co ciekawe w Japonii prawie nie spotyka się osobnych pomieszczeń kuchennych, jest to zazwyczaj część salonu, np. odgrodzona kontuarem.

- Czy popularne są domy jednorodzinne w europejskim rozumieniu?

- Tak mieszka w nich około 30 % Japończyków, choć większość stoi na dużo mniejszych niż w Europie działkach. W Tokio działka ma zwykle niewiele ponad 100 m kw., a są i o powierzchni 60 m kw. Często spotyka się też domy o szerokości 3 metrów, które mają zwykle 3 pietra. Europejczyków najbardziej szokuje jednak, że japońskie domy nie mają zwykle piwnic, ani centralnego ogrzewania.

- A jak wyglądają kuchnia i łazienka?

Łazienka składa się zwykle z dwóch pomieszczeń. W jednym mieści się niewielka wanna, oraz taboret na którym Japończyk siada by się umyć zanim (!) zażyje kąpieli. Kąpiel w wannie służy w Japonii do relaksacji i rozgrzania ciała, a nie do mycia. W nowych budynkach instaluje się w ścianach wodoodporne telewizory, albo radia. Ilość i temperaturę wody ustawia się komputerowo. Gdy kąpiel jest gotowa, głos z komputera informuje o tym domowników.
Toalety w Japonii mają zwykle podgrzewane sedesy i są również sterowane komputerowo. Specjalny natrysk obmywa części intymne, a suszarka zajmuje się ich osuszaniem.

- Podróżując po Japonii będziemy musieli zatrzymywać się w hotelach. Czy odbiegają one bardzo od naszych wyobrażeń?

- Biznesmeni nocują w tzw. "business hotels" wynajmując pokój z łazienką w cenie ok 150-200zl za dobę. Ludzi nie pochodzących z Kraju Kwitnącej Wiśni najbardziej zadziwiają hotele kapsułowe. Ich nazwa dobrze oddaje szokująco niewielka powierzchnię. Kapsuła ma wmontowany odbiornik telewizyjny i radio. Nocleg w kapsule kosztuje od 80 do 100 zł. W jednych i drugich hotelach nocują zazwyczaj mężczyźni. Są też oczywiście zwykłe hotele kilku gwiazdkowe, oraz tzw. "ryokany" zajazdy z japońskim wyposażeniem, gdzie siedzi się i śpi na podłodze, a także hotele miłości (o najdziwniejszych kształtach i wyposażeniu).

- Słyszałem, że Tokio składa się z setek małych dzielnic, które sto lat temu były wioskami i do dzisiaj zachowały swój wiejski charakter. Czy dziś również można tak powiedzieć?

- Jedynie o starszych dzielnicach Tokio. Nowsze budowane są już według innych, zwykle amerykańskich schematów z centrum handlowym pośrodku.
Przybyszom, którzy mieszkają tu od niedawna dokucza fakt, że w Japonii nie ma nazw ulic. Dzielnice dzielą się na mniejsze rejony, te z kolej na jeszcze mniejsze, potem na rzędy zabudowy itd. Każda firma załącza do adresu mapkę z dojazdem i odległością od stacji metra itp. Ale i tak bywają problemy z ich lokalizacją. Jest bardzo prawdopodobne, że na podstawie samego adresu, taksówkarz będzie bardzo długo błądził zanim znajdzie dany budynek, a bywa, że nie znajdzie go w ogóle! W takiej dzielnicy-wiosce jest zwykle miejscowa świątynia i związany z jej corocznym świętem festiwal uliczny oraz łaźnia publiczna co było związane z podziałem administracyjnym. Łaźnie publiczne są dziś dużo mniej popularne niż kiedyś. Choć są ludzie, którzy traktują codzienne wyjście do łaźni jako rodzaj rytuału lub spotkania sie ze znajomymi. Cena jednej wizyty w łaźni to ok 10 zł.

- Istnieje obiegowa opinia, że w Japonii jest masa bogatych ludzi, którzy co dwa lata kupują sobie najnowszy sprzęt, telewizory, dvd, hi-fi. Czy to stereotyp czy fakt?

- Japończycy wciąż należą do klasy średniej, choć społeczeństwo szybko się ostatnio rozwarstwia. Natomiast rzeczywiście uwielbiają oni nowe rzeczy. O wiele częściej niż Europejczycy czy Amerykanie wymieniają sprzęt elektroniczny i samochody. Ceny używanego sprzętu jest nieporównywalnie niższa niż gdzie indziej. Można powiedzieć, że starych rzeczy (do których zaliczają np. pięcioletnie samochody) pozbywają się za bezcen.

- Dużą rolę w Japonii odgrywa tradycja - jak łączy się ona z tym pędem za nowościami?

- Umiejętne łączenie tradycji (kultura, obyczaje, konfucjanizm) z nowoczesnością jest wciąż japońskim fenomenem. Choć wielu tradycyjnie myślących Japończyków ze starszego pokolenia, sądzi że Japonia zbyt szybko upodabnia sie do Ameryki.

- Dziękuję za rozmowę

W Japonii podstawową miarą powierzchni mieszkań było tzw. "tatami". Pokój miał zwykle 6 tatami. Jedno tatami to ok. 1,62m2 i standardowa powierzchnia jednej maty słomianej, którymi wykładano tradycyjne japońskie pomieszczenia. Obecnie dominuje model mieszany. Część pokoi wyłożona jest tatami (np. sypialnia), a kuchnia i salon mają zwykle podłogę drewnianą. Wyodrębniona część salonu może być pokryta tatami, gdzie siedzi się wówczas na podłodze i podejmuje gości.
Ostatnio coraz częściej powierzchnia podawana jest w metrach kwadratowych.

Przez ostatnie kilkanaście lat ceny mieszkań i domów Japonii spadały.
Przykładowe ceny:
- Wynajęcie pokoju z kuchnią (ok16m2) na przedmieściach Tokio od 1600 zł miesięcznie, w centrum około 2500 zł miesięcznie.
- Cena nowego mieszkania na przedmieściach Tokio, dwa pokoje (50-60m2 około 800 tys zł.
- Nowy dom na przedmieściach Tokio 100m2, (marzenie i cel każdej rodziny) od 1 mln zł.
- Nowe mieszkanie w apartamentowcu (100m2) np. 30 piętro w centrum Tokio, od 2,5 mln zlotych

Autor: Mariusz Feliński
portal trojmiasto.pl