Spirit of Japan

Usako

Anime w Japonii

Słowo anime jest skrótem od animation i oznacza film animowany. W Japonii można wyróżnić dwa podstawowe typy anime: seriale telewizyjne oraz niezależne produkcje kinowe. Anime są ściśle powiązane z mangą, która często stanowi pierwowzór dla filmu. Jednym z pionierów japońskiej animacji był wspomniany wcześniej Tezuka Osamu, twórca serii Tetsuwan Atomu. Wielką popularnością cieszyły się też takie produkcje jak Doraemon, Dragon Ball czy Pokemon.
Wśród najważniejszych animowanych filmów kinowych z całą pewnością należy wymienić takie dzieła, jak Akira w reżyserii Katsuhiro Otomo czy Ghost in the Shell Mamoru Oshii, który wywarł wpływ na wiele hollywoodzkich produkcji, m.in. Matrix. Jednak przez ponad 20 ostatnich lat niezaprzeczalnie największym twórcą anime jest Hayao Miyazaki, nazywany „bogiem anime” lub „japońskim Disneyem”, reżyser takich filmów, jak Nausicaa z Doliny Wiatru czy Mój sąsiad Totoro.
W 1985 roku wspólnie z Isao Takahatą, reżyserem filmu Grobowiec świetlików, założył Studio Ghibli. Dzieła Miyazakiego, tworzone przy użyciu tradycyjnych technik, z minimalnym wykorzystaniem komputerów, zachwycają swym rozmachem. Łączą w sobie poczucie humoru z krytyką współczesnego społeczeństwa i filozoficzną refleksją nad ludzką egzystencją. Często też poruszają takie kwestie, jak problem ochrony środowiska. Jak dotąd największy sukces spośród nich odniosło anime Spirited Away – W krainie bogów, zdobywca Złotego Niedźwiedzia na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w 2002 roku oraz Oskara w kategorii pełnometrażowych filmów animowanych w 2003 roku. Jest to pierwsze w historii anime, nagrodzone tym prestiżowym wyróżnieniem. W Japonii Spirited Away wyprzedził Titanica, zajmując pierwsze miejsce na liście najlepiej zarabiających filmów wszech czasów. W pierwszej piątce znalazły się również dwa kolejne dzieła Miyazakiego – Księżniczka Mononoke oraz Ruchomy zamek Hauru.

Produkcja i sprzedaż anime w Japonii to potężny rynek, którego wartość w 2006 roku oceniana była na ok. 260 miliardów jenów (ok. 7 miliardów złotych). Filmy animowane przynoszą około połowy zysków z produkcji kinowych. Każdego tygodnia powstaje łącznie kilkadziesiąt nowych anime, przede wszystkim produkcji telewizyjnych. Japońskie anime, podobnie jak mangi, przeznaczone są dla wszystkich grup wiekowych,
od małych dzieci aż po dorosłych. Popularność japońskiej animacji nie ogranicza się bynajmniej do jej ojczyzny, wielu fanów anime można dziś znaleźć na całym świecie.

Ośrodki akademickie w Japonii również zaczynają dostrzegać potencjał drzemiący w anime. W kwietniu 2008 roku na Uniwersytecie Sztuk Pięknych w Tokio, jednej z najbardziej prestiżowych placówek kształcących artystów, uruchomiony został kurs w zakresie animacji.
Wcześniej różne uniwersytety prywatne oferowały kursy poświęcone sztuce animacji, jednak po raz pierwszy kierunek ten zawitał na uczelni państwowej. Z wydziałem współpracuje wiele znamienitych postaci świata anime, m.in. Koji Yamamura, którego dzieło Atama-yama zostało
nominowane w 2002 roku do Oscara w kategorii krótkometrażowych filmów animowanych.

Anime w Polsce

Japońskie filmy animowane pojawiły się w Polsce w pierwszej połowie lat 90. ubiegłego wieku, kiedy to telewizja pokazała takie klasyczne produkcje, jak Sally Czarodziejka, Yattaman, Kapitan Tsubasa czy Czarodziejka z Księżyca. Wkrótce potem anime zaczęło się pojawiać w coraz większej ilości stacji. Ruszyła także dystrybucja na kasetach VHS i płytach DVD. Obecnie w polskiej wersji językowej dostępnych jest w sprzedaży i wypożyczalniach kilkadziesiąt tytułów i wciąż przybywają
nowe. W 2007 roku firma Monolith wprowadziła na rynek Kolekcję Studia Ghibli, składającą się z 12 arcydzieł Hayao Miyazakiego i współpracujących z nim wybitnych twórców anime. W polskich kinach były także wyświetlane takie filmy ze studia Ghibli jak: Mój sąsiad Totoro, Księżniczka Mononoke, Spirited Away czy Ruchomy zamek Hauru.
W lutym 2003 roku Polskę odwiedzili Takayaki Matsutani, prezes studia Tezuka Production oraz Shigeyuki Hayashi, znany jako Rintaro, reżyser takich filmów, jak X czy Metropolis. Wykłady w Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej w Krakowie oraz Wydziale Informacji i Kultury Ambasady Japonii w Warszawie cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. Słuchacze
mogli dowiedzieć się o historii japońskiej animacji, filmach Osamu Tezuki oraz poznać tajniki produkcji anime.
W marcu 2007 roku do Polski przyjechał Yoshiki Sakurai, scenarzysta w studiu Production I.G., które ma na swoim koncie takie filmy jak Ghost in the Shell, czy nagrodzony podczas festiwalu w Cannes Innocence. Na wykład w Wydziale Informacji i Kultury przyszło ponad 250 osób w różnym wieku, aby posłuchać o kulisach pracy scenarzystów, animatorów i edytorów. Wykładowi towarzyszył pokaz pierwszego odcinka serii Ghost in The Shell SAC 2nd GIG, wydawanej w Polsce przez firmę IDG. Yoshiki Sakurai wygłosił także wykład w Polsko-Japońskiej Wyższej Szkole Technik Komputerowych, gdzie zapoznał studentów z bardziej technicznymi szczegółami produkcji, obróbki i edycji filmów animowanych.
Anime i manga znajdują w Polsce coraz więcej entuzjastów. Fani łączą się za pośrednictwem Internetu, zakładając portale poświęcone japońskiemu komiksowi i animacji. Organizowane są także liczne konwenty, które są okazją do spotkań, wspólnej zabawy i wymiany doświadczeń.

źródło: biuletyn Ambasady Japonii w Polsce